در آن زمان هزينه ساخت چنين پروژه اي از سانفرانسيسکو تا لس آنجلس حدود شش ميليارد دلار برآورد شد که اين رقم حدود يک دهم هزينه ساخت قطار ريلي پرسرعت در همان مسير بود. اين ايده، بسيار انقلابي است و آن قدر مزيت دارد و از معايب سيستم هاي کنوني حمل ونقل به دور است که اصلاگمان نمي کنيم امکان پذير باشد. شايد فکر کنيم اين هم يکي از ايده هاي دم دستي دانشجوياني است که با مشکلات فني اجراي ايده هاي مهندسي آشنا نيستند و به همين دليل هم هيچ علاقه اي نداريم که به بقيه ويژگي هاي اين سيستم رويايي دقت کنيم، اما اگر بدانيم ارائه دهنده اين سيستم حمل ونقل، «الون ماسک» است، ماجرا عوض مي شود.
سيستم جديد چيست و چگونه کار مي کند؟
ايده «ماسک» درباره سيستم تازه حمل ونقل، هايپرلوپ نام دارد. بخش اصلي اين سيستم جديد، لوله هايي است که درون شان خلااست. کپسول ها يا محفظه هايي هم درون اين لوله هاي خلاحرکت مي کنند. هر کدام از اين کپسول ها مي تواند تعدادي مسافر را (که البته هنوز تعداد دقيق آن مشخص نشده است)، با سرعت ميانگين ٩٦٠ کيلومتر در ساعت جابه جا کند. سرعت ميانگين ٩٦٠ کيلومتر در ساعت، يعني اين سيستم مي تواند مسير ٥٧٠ کيلومتري لس آنجلس تا سانفرانسيسکو را در مدت ٣٥ دقيقه طي کند. البته طراحان اين سيستم جابه جايي مسافر مدعي هستند عدد ٩٦٠ کيلومتر بر ساعت، متوسط سرعت اين وسيله نقليه است و اين وسيله مي تواند حتي به سرعت هاي بيش از هزارو ٢٠٠ کيلومتر در ساعت هم برسد. اين وسيله حمل ونقل اگر ساخته شود، مزاياي بسياري خواهد داشت. طراحان اين سيستم، هدف از اجراي اين سيستم ارتباطي را کاهش هرچه بيشتر زمان لازم براي سفر بين شهرها بيان کرده اند. علاوه براين، استفاده از هايپرلوپ در مقايسه با سيستم هاي ريلي موجود نيز، بسيار مقرون به صرفه تر به نظر مي رسد. حتي بهترين سيستم هاي حمل ونقل ريلي و قطارها هم با مشکلاتي دست وپنجه نرم مي کنند، اما به نظر مي رسد هايپرلوپ بتواند بر اين مشکلات پيروز شود. براي مثال، يکي از مشکلات همه سيستم هاي حمل ونقل، وجود هواست. وجود هوا و مقاومت ناشي از آن، يکي از موانع اصلي براي دسترسي خودروها و قطارها به سرعت هاي زياد است.
اجزاي سيستم جديد
براي راه اندازي چنين پروژه اي، به مجاري يا لوله هايي با ساختاري ويژه نياز است. اين ساختارها را هم مي توان زير زمين بنا کرد و هم روي زمين. سپس قطارها را درون اين مجاري يا لوله ها قرار مي دهند. قطارها مي توانند مسافران را با سرعت متوسط حدود ٩٦٠ کيلومتر بين سانفرانسيسکو و لس آنجلس جابه جا کنند. اين طرح تا اينجا شبيه يک مترو پرسرعت است، اما تفاوت اصلي اين طرح با متروهاي کنوني اين است که قطارها يا محفظه هاي اين طرح، درون لوله هايي با خلاجزئي حرکت مي کنند. علاوه براين، قطارهاي يادشده با استفاده از نيروي الکترومغناطيسي، روي لايه اي از هوا معلق هستند. همچنين در طول محفظه ها موتورهاي القايي خطي تعبيه شده است که تا سرعت را در هر مقطع به اندازه مطلوب افزايش يا کاهش دهد. «ماسک» معتقد است فراهم کردن تيوب خلاکار دشواري است و کافي است نشتي کوچکي صورت گيرد تا کل سيستم از کار بيفتد.
«الون ماسک» کيست؟عرصه فضا، يکي از مواردي است که به دليل نياز به پيشرفته ترين صنايع و فناوري ها و همچنين سرمايه مادي هنگفت، فقط دولت ها در آن عرض اندام مي کردند. پيش از اين کمترکسي فکر مي کرد يک شرکت خصوصي در آينده اي نزديک بتواند وارد عرصه فعاليت هاي فضايي شود و بتواند ايده هاي جديدي درباره حمل ونقل و سفرهاي فضايي اجرائي کند يا حداقل در عرصه تجاري فضا گام بگذارد. اما شرکت «اسپيس اکس» (Space X) برخلاف انتظار، اين طلسم ديرينه را شکست و به عنوان نخستين شرکت خصوصي فعاليت هايش را در زمينه حمل ونقل فضايي آغاز کرد. اين شرکت پيش از اين، فضاپيماي باري خود به نام «اژدها» را راهي ايستگاه فضايي بين المللي کرد. اين الحاق موفقيت آميز، بذري از اميد را در دل مشتاقان فضا کاشت که ممکن است آنها نيز اين فرصت را داشته باشند در آينده اي نزديک به فضا سفر کنند و از آن بالابه زمين نگاه کنند. مدير اين برنامه هاي رويايي که مي خواهد غير از فضانوردان حرفه اي، ديگران هم لذت سفر به فضا را بچشند، «الون ماسک»، مدير شرکت هاي «اسپيس اکس» و «تسلاموتورز»، است. همان قدر که شرکت «اسپيس اکس» در زمينه سفرهاي فضايي نامدار شده، «تسلاموتورز» هم در زمينه طراحي و توليد خودروهاي الکتريکي نامدار است. امروزه «الون ماسک» را به عنوان يکي از تاثيرگذارترين چهره هاي علمي در عرصه فضا مي شناسند. «ماسک» مانند بسياري از کارآفرينان برجسته جهان هنوز هم روياهاي تازه اي در سر دارد، بزرگ فکر مي کند، نقشه مي کشد و به آن عمل مي کند. «ماسک» در يکي از گفت وگوهايش اعلام کرده بود به سه زمينه علمي که ممکن است آينده بشر را تحت تاثير قرار دهد، علاقه مند است. اين سه زمينه علمي عبارت اند از: اينترنت، فضا و انرژي پاک. او تقريبا در همه اين زمينه ها به موفقيت هاي فراواني دست پيدا کرده است، از وب سايت «پي پال» (PayPal) گرفته تا شرکت «اسپيس اکس» و «تسلاموتورز»، همگي بسيار شاخص و چشم گيرند. طرح هايپرلوپ را نيز مي توان در زمره انرژي هاي پاک قرار داد. به گفته «ماسک»، براي اجراي اين طرح به هفت تا ١٠ سال زمان نياز است. اين طرح برخلاف طرح هاي پيشين «ماسک»، «منبع باز» يا «Open Source» است. گروهي غيررسمي از مهندسان «تسلاموتورز» و «اسپيس اکس» در مدتي حدود ٩ ماه، طرح اوليه اين پروژه را ارائه کرده اند. «ماسک» گفته است ديگران نيز مي توانند ايده هاي خود را به اين طرح اضافه کنند و هايپرلوپ طرحي ثبت شده نيست.
هايپرلوپ به واقعيت مي پيوندد
براساس اخباري که چندي قبل منتشر شد، به نظر مي رسد ساخت هايپرلوپ يک قدم ديگر به واقعيت نزديک شد. به تازگي شرکت هايپرلوپ ترنسپورتيشن تکنولوجيز (فناوري هاي حمل ومقل هايپرلوپ يا به اختصار HTT)، از برنامه هاي خود براي توسعه اين فناوري و پياده سازي و راه اندازي آن خبر داد. اين کمپاني کاليفرنيايي درصدد است تا با توليد سخت افزار مورد نياز، تحولي را در صنعت حمل ونقل ايجاد کند. هايپرلوپ همچنين اعلام کرد تعداد اعضاي اين شرکت به بيش از ٤٠٠ نفر رسيده و موفق شد با سه شرکت بزرگ دراين باره همکاري کند. هايپرلوپ با مشارکت و همکاري اين سه شرکت، روياي سفر با سرعت مافوق صوت را درون لوله هاي خلابا واقعيت پيوند خواهد زد. شرکاي هايپرلوپ اينها هستند: شرکت AECOM فعال در زمينه طراحي مهندسي، شرکت فناوري Oerlikon از سوئيس که وظيفه ساخت وکيوم هاي پيشرفته را بر عهده خواهد داشت و شرکت Hodgetts &Fung که در عرصه معماري فعال است. اين سه شرکت با همکاري يکديگر، هايپرلوپ را اجرا مي کنند. براساس اطلاعات ارائه شده توسط مديرعامل هايپرلوپ، اين شرکت مدت هاست با سه شرکت يادشده، همکاري مي کند.
مراحل اجرائي طرح
ابتداي سال جاري ميلادي شرکت هايپرلوپ اعلام کرد زميني را خريداري کرده است و مسيري هشت کيلومتري از هايپرلوپ را در آن احداث خواهد کرد. اين زمين در ضلع شمالي لس آنجلس، در دره اي با نام Quay قرار دارد. اين شرکت پيش از اين اطلاعاتي درباره اينکه فناوري هايپرلوپ چه زماني ساخته شده و قابل استفاده خواهد بود، منتشر نکرده بود، تا اينکه به تازگي رسما اعلام کرد در سال ٢٠١٨ اين سيستم قادر به مسافرگيري و ارائه خدمات است. «ماسک» خود به دنبال پياده سازي و تجاري کردن اين طرح نرفت، اما کارآفريناني مانند «آلبورن» (Ahlborn) با توسعه ايده مطرح شده، در پي آن هستند تا اين طرح را به عنوان يک ايده تجاري پياده کنند.
شرکت فناوري هاي حمل ونقل هايپرلوپ
شرکت HTT در سال ٢٠١٣ ميلادي تاسيس شده و تحقيقات درباره هايپرلوپ را نيز در سال ٢٠١٤ ميلادي به پايان برد. براساس اطلاعات ارائه شده، اين شرکت در حال آماده کردن پيش نيازهاي مختلف براي آغاز فرايند ساخت پروژه است. هايپرلوپ در اين مسير پيمانکاراني که مسير هاي مورد نياز را خواهند ساخت، انتخاب مي کند. «آلبورن» در اين باره مي گويد: «درحال حاضر ما همه شرايط را درباره دره کواي (مکان ساخت هايپرلوپ) در نظر گرفته ايم، اما سعي مي کنيم تا به صورت مداوم راه هاي جديدي را براي کاهش هزينه ها و همچنين بهبود عملکرد سيستم پيدا کنيم. کاري که ما انجام مي دهيم، در گذشته انجام نشده و از اين رو چالش بزرگي پيش ِروي ماست. در آينده سعي مي کنيم تا شماري از دستاوردهاي خود را براي پاسخ دادن به سوالات مطرح شده، ارائه کنيم». هرچند نمونه دره کواي فقط هشت کيلومتر طول دارد و در آن امکان رسيدن به سرعت ٨٠٠ کيلومتر در ساعت نيز فراهم نخواهد بود، اما بااين حال اين الگوي کوچک مي تواند تجربيات فراواني را براي ساخت مسيرهاي طولاني تر در اختيار هايپرلوپ قرار دهد. پس از ساخت اولين هايپرلوپ در دره کواي، شرکت HTT براي ساخت يک مسير بزرگ تر و طولاني تر ديگر در آسيا يا آفريقا اقدام خواهد کرد.HTT دليل توسعه مسير هايپرلوپ در آسيا يا آفريقا را ارزان بودن زمين و همچنين کاهش هزينه ها در فرايند توسعه بيان مي کند. البته خود «الون ماسک» نقشي در توسعه اين سيستم ندارد. وي سال آينده ميلادي رقابتي را ترتيب خواهد داد تا در آن بهترين طرح ها در زمينه فناوري هايپرلوپ انتخاب شود. براي مثال در جريان اين رقابت ها، تيم هايي که بتوانند بهترين کپسول ها را ابداع کنند، جوايزي را دريافت کرده و احتمالاجذب شرکت هايي خواهند شد که در اين مسير در حال فعاليت هستند. البته احتمال تولد استارت آپ هاي جديدي نيز متصور است که مي تواند با ايجاد رقابت بين شرکت هاي فعال در اين حوزه، به پيشرفت در زمينه هايپرلوپ شتاب بخشيده و باعث تجاري شدن هرچه زودتر اين فناوري شود. براساس اطلاعات ارائه شده، تاکنون بيش از هزارو ٢٠٠ تيم براي شرکت در اين رقابت ثبت نام کرده اند. انتظار مي رود در آينده نزديک، «اسپيس اکس» اطلاعات بيشتري را درباره اين رقابت ها منتشر کند. با اين همه، با قطعيت نمي توان آينده قطارهاي فناوري هايپرلوپ را پيش بيني کرد. آيا مي توان از اين فناوري در آينده نزديک استفاده کرد؟ بخت اين فناوري براي رقابت با قطارهاي مغناطيسي Maglev که هر روز رکوردهاي جديدي را در سرعت ثبت مي کنند، چه اندازه است؟