بخش مسکن در آستانه پیش‌رونق تحت تاثیر پنج محرک جدید در فصل پساجابه‌جایی احتمالا وضعیت خود را نسبت به تابستان از نظر تعداد معاملات حفظ خواهد کرد. “چشم‌انداز اقتصادی مناسب”، “تحریک تقاضا از طریق تسهیلات ارزان قیمت”، “نگرانی از رسیدن نرخ رشد قیمت مسکن به تورم عمومی”، “ارایه تخفیف از سوی مالکان واحدهای نوساز” و “برنامه دولت برای نوسازی بافت‌های ناکارآمد” از جمله محرک‌های امیدوارکننده بازار مسکن در نیمه دوم ۱۳۹۶ خواهد بود.
با توجه به متوسط بازدهی ۴۰ درصد بخش مسکن طی ۴۰ سال گذشته و تکمیل دوره رکود ۴۸ ماهه مسکن رونق این بازار با ورود دو گروه سرمایه‌گذاران “سفته‌باز” و خریداران واقعی قوت گرفته است. در مردادماه سال جاری ۱۸ هزار معامله مسکن در شهر تهران انجام شد و هنوز آمار شهریورماه ارایه نشده است اما احتمالا در پاییز به دلیل پایان فصل جابه‌جایی با افت اندکی از نظر تعداد معاملات مواجه می‌شویم. با اینکه قیمت مسکن در شهر تهران ۴.۶۷ میلیون تومان است نرخ رشد آن هنوز ۱.۵ درصد پایین‌تر از نرخ تورم قرار دارد اما رشد ۶.۲ درصدی قیمت مسکن شهر تهران نسبت به مدت مشابه سال قبل نشان می‌دهد که شرایط برای ورود سرمایه گذاران آینده‌نگر فراهم شده است.
از سوی دیگر دولت نرخ سود تسهیلات سپرده‌گذاری برای خانه اولی ها را ۹.۵ درصد و در بافت فرسوده به ۸ درصد رسانده است. طی ۲.۵ سال اخیر ۲۶۰ هزار نفر در این صندوق سپرده‌گذاری کرده‌اند که بعد از یک سال می‌توانند وام بگیرند. با توجه به تعداد پایین دریافت‌کنندگان تسهیلات تا کنون، ظرفیت بالقوه ای در طرف تقاضا از طریق این صندوق ایجاد شده است.
هم‌چنین گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد به دنبال خواب سرمایه طی چهار سال اخیر، برخی سازندگان واحدهای متوسط قیمت مجبور به ارایه تخفیف از ۵ تا ۲۰ درصد شده‌اند که می‌تواند در ورود تقاضای میانه به بازار مسکن موثر باشد.
دولت نیز در پی برنامه‌ریزی چهار ساله از ابتدای ۱۳۹۲ برای نوسازی بافت‌های فرسوده، حاشیه‌ای و ناکارآمد به دنبال تحقق اهداف خود در این بافت‌ها است؛ تا جایی که نرخ سود تسهیلات خرید و ساخت مسکن در بافت فرسوده را برای اولین بار در تاریخ پس از انقلاب به ۸ درصد رساند. این مشوق احتمالا با ورود متقاضیان واقعی بخش مسکن برای خرید و نوسازی بافت‌های ناکارآمد مواجه می‌شود.
از ابتدای سال ۱۳۹۶ بازار مسکن شهر تهران با چند ریزنوسان در بافت فرسوده، بخش املاک کوچک متراژ و ارزان قیمت نشانه های خروج غیرتورمی از رکود را این بار از جنوب شهر تهران بروز داده که پیشتازی منطقه ۱۲ به عنوان دربردارنده بیشترین پلاک‌های بافت فرسوده در رشد متوسط قیمت مسکن با افزایش ۱۳ درصدی طی تیرماه نسبت به مدت مشابه سال قبل، افزایش ۵۶ درصدی پروانه های ساختمانی در مناطق ۱۱ و ۱۲ طی چهار ماه و رشد ۴۹ درصدی تقاضا برای خرید واحدهای ۱۶ تا ۲۰ سال موید این مساله است. با این حال تعداد معاملات بازار مسکن شهر تهران در تیرماه سال جاری کاهش ۲.۵ درصدی را نسبت به مدت مشابه سال قبل تجربه کرد.
حامد مظاهریان ـ معاون وزیر راه و شهرسازی ـ می گوید: چهار سال است که قیمت مسکن پایین‌تر از نرخ تورم بوده و خریداران واقعی خرید می‌کنند که خبر خوبی است. باید درصد افزایش قیمت مسکن را با تورم سالیانه مقایسه کرد. اگر افزایش قیمت مسکن پایین‌تر از نرخ تورم باشد نشان می‌دهد که این بازار خالی از دست سفته‌گران است و خریداران واقعی وارد این بازار شده‌اند که هم‌اکنون اینگونه است.
وی درباره تحولات چند ماه اخیر بازار مسکن گفت: اینها را پیش نشانگرهای رونق و رکود می‌نامیم. هم‌اکنون ۵.۶ درصد افزایش قیمت مسکن داریم. در تهران میانگین قیمت ۴.۶۵ میلیون تومان است. شاید در مناطق مختلف این رقم متفاوت باشد ولی این میانگین افزایش در کل کشور است. با توجه به اینکه افزایش قیمت ۵.۶ درصد و تورم حدود ۱۰ درصد است پس هنوز بازار مسکن سودده نیست. لذا کسی به این نتیجه نرسیده که پول را از بانک بیرون بیاورد و وارد بازار مسکن شود.
با این وجود بعضی کارشناسان دفاتر املاک، رکود معاملات مسکن را قبول ندارند و معتقدند خلوت شدن دفاتر مشاوران املاک به خاطر مراجعه مردم به شبکه‌های اجتماعی برای خرید و فروش املاک است.
با اینکه مسکن به دوره پیش رونق خود نزدیک می شود، کارشناسان معتقدند با توجه به عواملی همچون کاهش مهاجرت، اسکان جمعیت و مازاد ۴.۷ میلیون مسکن خالی و نیمه خالی در کشور، جهش قیمت مسکن بعید به نظر می رسد. حال حسام عقبایی ـ رییس اتحادیه مشاوران املاک ـ معتقد است: نیمه دوم سال جاری پایان دوره رکود مسکن خواهد بود اما جهش قیمت نخواهیم داشت. پیش بینی من این است که افزایش قیمت مسکن در حد ۱۰ درصد متناسب با نرخ تورم اتفاق بیفتد.